
De trilogie is op 18 augustus 2022 in Haren voltooid. Zoals de auteur schrijft: twaalf jaar reizen, lezen, onderzoeken en schrijven; het Opus Magnum is klaar. Een historische roman. De lotgevallen van zeven Nederlandse mariniers in WO II tussen 1939- 1945 zijn zowel qua inhoud als schrijverskunde onnavolgbaar vastgelegd. Indrukwekkend zijn de verhalen, die de auteur rechtstreeks je hart in stuurt. Ik mocht eerder de eerste twee delen in Blad al aankondigen. Mijn diepe respect gaat uit naar Ynskje Penning (historicus, beeldhouwer, schrijver). Ze schrijft korte zinnen, gebruikt klare taal en weet de lezer voortdurend in nieuwe gebeurtenissen mee te nemen. Deels onbekende Nederlandse geschiedenis komt tot leven. Met als aanzet de ‘grappige en schokkende’ verhalen van haar vader.
Het boek is dicht op de huid geschreven. Je vereenzelvigt je iedere bladzijde met de dappere militairen. De opeenvolgende gebeurtenissen zijn filmisch beschreven. Ook hier een trits: wereldgeschiedenis, korpsgeschiedenis, familiegeschiedenis. En dat in vier facetten van het marinier-zijn: kracht, liefde, feilen, verdriet. Hoe kan ik in een paar honderd woorden überhaupt recht doen aan dit megaproject, uitlopend op drie prachtige boeken, geschreven rond en vanuit haar vader/marinier majoor Frans van Staalduinen (1907-1982).
Het lijkt af te schrikken: 750 pagina’s, maar het tegendeel is waar. Begin te lezen en je bent gegrepen door deze literaire ode aan de Koninklijke Marine en het Korps Mariniers. Wellicht is mijn leesdrang van deel III mede ingegeven door de actuele gebeurtenissen in Oekraïne. Kiev staat ook al op de aanvalskaart van de Russen van destijds. ‘Nooit meer oorlog’ blijkt onhaalbaar. Wat leren we van de WO II-drama’s in huidig perspectief? Wat speelde na WO II: angst voor de Russen, opstand Hongarije, optrekken naar de Noordzee, Koude Oorlog, WO III? Ynskje Penning houdt ons spiegels voor: hoe is het mogelijk dat mensen elkaar steeds opnieuw in de grootste ellende storten? Is het verleden kennen, het heden begrijpen? Het boek bevat een surplus aan kaarten, foto’s en op blauwe bladzijden afgedrukte ondersteunende, feitelijke informatie. Dat blauwe deel is een geschiedenisboek op zich, dat chronologisch de oorlogsgebieden en betrokkenen beschrijft. De hoofdstukken kunnen goed apart gelezen worden. Ze betreffen oorlogshistorie in verschillende delen van de wereld. New York, Italië, IJsland, Normandië D-Day, Groenland, Hitler-Duitsland, Londen, Nederland; en ook de missie in 1953 naar Nieuw-Guinea (wat wist ik daar weinig van!)
Geroerd was ik door de Epiloog, waarin de auteur de periode na de oorlog van haar vader beschrijft, en die ze voor het grootste deel heeft meegemaakt. Hoe is het zijn familie in de oorlog vergaan? Dapperheid en smart wisselen elkaar af. Uiteindelijk blijft hij als enige van de zeven mariniers over. Zijn lijfspreuk: De wereld zit heel anders in elkaar dan jij denkt! Hij sterft in 1982 en gaat de weg door de eeuwigheid naar de andere mariniers. Ynskje Penning schrijft: ik verlies een vader, die mij liefde en onvoorwaardelijke kameraadschap schonk. En ons via Ynskje indirect ook deze trilogie.
Wat wens ik dit opus magnum toe: natuurlijk veel lezers, waardering van historici, wellicht een vertaling (eventueel in gecomprimeerde vorm) in het Engels, en een nominatie voor een prestigieuze Nederlandse literatuurprijs. Net als de gelauwerde Anjet Daanje (o.a. De herinnerde soldaat, 2019 en Het lied van ooievaar en dromedaris, 2022) bewijst ook Ynskje Penning op eredivisie-niveau te kunnen presteren. We mogen blij zijn met deze Groninger schrijfsters vanwege hun bewezen veelzijdigheid in de kunsten.
Alfred van Hall